Kiedy powstały pierwsze orkiestry?
W starożytności, w Asyrii i Egipcie. Ściśle były związane z wojskowością i patriotyzmem. Muzycy zagrzewali oddziały wojskowe do walki z wrogiem. Wiele wieków później stały się instytucjami kulturalnymi.
Po co w ogóle istnieje orkiestra?
Orkiestra jest instytucją kulturalną, skupiającą ludzi chcących grać na instrumentach, tworzyć muzykę i ożywiać życie kulturalne w danej miejscowości. Pełni bardzo ważne role::
- społeczną i integracyjną (wpływa na rozwój kultury, socjalizuje, tj. uczy budowania relacji i współpracy z innymi),
- wychowawczą (nauka gry na instrumentach, obowiązkowość, systematyczność, wiedza, kindersztuba, praca w grupie, itp.),
- artystyczną (muzyka jest częścią sztuki, wywołuje emocje i doznania estetyczne).
Kiedy powstała orkiestra w Zagórowie?
W 1899 r. ks. Trojanowski, ówczesny proboszcz wpłynął na rozwój muzyki w Zagórowie. Przy kościele działali muzycy-samoucy w liczbie 12. Jak mówiono: 12 było apostołów i 12 pierwszych zagórowskich muzyków, którzy zapoczątkowali orkiestrę.
Co dalej działo się z tymi muzykami? Grali, ale… w większym składzie i mogli się lepiej realizować muzycznie, gdyż pod koniec 1899 r. lekarz i społecznik Konstanty Kwiryn Lidmanowski (fotka) założył w Zagórowie straż ogniową. (zdjęcie Lidmanowskiego i stara fotka Lidmanowskiego ze strażakami).
Lidmanowski zostaje prezesem straży i zakupuje 20 instrumentów. Przy straży zaczyna powstawać orkiestra.
Nie było wówczas remizy w Zagórowie. Straż działała w pomieszczeniu podobnym do dużej szopy, która znajdowała się niedaleko kościoła na Berdychowie. (fotka)
CIEKAWOSTKA: W straży działali także Żydzi.(fotka) Członkiem komisji rewizyjnej był niejaki Hersz Apt, właściciel kamienicy na Dużym Rynku, prowadzący sklep galanteryjny (obecnie własność Maciejewskich). Na jednej fotografii jest również widoczny słynny zagórowski kupiec Moric Kiwała. (fotka)
Dlaczego przy jednostkach straży rozwijają się orkiestry?
Straż skupia ochotników i pełni służbę względem społeczeństwa-ratuje mienie i ludzkie życie. Kreuje życie społeczne-integruje. Ponadto organizuje ćwiczenia i przemarsze, zatem posiada charakter wojskowy (musztra, mundury, itp.). Jak już się dowiedzieliśmy, przy wojsku działa orkiestra, zatem przy straży też powinna. Tak też się stało w Zagórowie.
Pierwszym kapelmistrzem zagórowskiej orkiestry był Jan Malinowski . W 1905 r. Lidmanowski i ks. Pęcherski organizują przy straży szkołę elementarną, przy której rzecz jasna działa orkiestra, notabene pierwsza w Zagórowie instytucja kultury. (fotka) Orkiestra działa do 1914 r., tj. do wybuchu I wojny światowej. W tym czasie Jan Malinowski opuszcza Zagórów.
Orkiestra zawiesza działalność na czas wojny. Po zakończeniu wojny i odzyskaniu przez Polskę niepodległość orkiestrę reaktywują druhowie Lisowski i Winnicki. Orkiestra zaczyna odnosić sukcesy. Jej działalność staje się bardziej profesjonalna. Kapelmistrzem w latach 30-tych zostaje Jan Jasiński. Muzycy ćwiczą trudne utwory muzyczne. Orkiestra gra nie tylko w święta i majówki, ale również wieczorami. Pamiętajmy, że wtenczas nie było telewizji ani Internetu, a radio dopiero stawało się popularne.
W 1930 r. orkiestra zajmuje I miejsce w Konkursie Patriotycznym. W 1933 r. otrzymuje I nagrodę na konkursie w Koninie. (fotka, np. jakiś puchar) W 1934 r. uzyskuje III miejsce na przeglądzie orkiestr w Łodzi.
Orkiestra pod kierownictwem Jana Jasińskiego prowadzi także działalność filantropijną, tzn. organizuje imprezy dochodowe na cele oświatowe i społeczne. M.in. zbiera pieniądze dla bezrobotnych i powodzian. Nasza orkiestra też ma na uwadze ludzi w potrzebie.
W 1928 r. rozpoczyna się budowa remizy strażackiej, dzisiejszego gmachu Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Zagórowie. Budowa trwa 3 i pół roku. Na parterze powstają pomieszczenia na sprzęt, a na piętrze duża sala ze sceną. Budynek jest jednym z najokazalszych remiz w województwie.
W 1921 r. powstaje w Zagórowie Towarzystwo Gimnastyczne SOKÓŁ. Druh Sinecki powołuje do życia drugą orkiestrę, jednak działa ona tylko rok. Jan Jasiński jest nieocenionym reformatorem orkiestry. Uczył się muzyki w Poznaniu u znanego kompozytora Józefa Surzyńśkiego, notabene duchownego i doktora teologii. Jasiński ćwiczył z muzykami ambitny repertuar. Rozpisywał, opracowywał i komponował liczne utwory. W czasie II wojny światowej orkiestra zawiesza działalność.
Po wojnie orkiestrę prowadzi Leonard Gołębiowski. W 1947 r. kapelmistrzem zostaje Stefan Rakoczy. W orkiestrze często grają trzy pokolenia rodzin zagórowskich: dziadek, syn i wnuk.
W tym czasie zawiązuje się Koło Dramatyczne, z którym ściśle współpracuje orkiestra.
Stefanowi Rakoczemu pomagają prowadzić orkiestrę Józef Smorawiński i Roman Matuszewski. Kolejnym kapelmistrzem zagórowskiej orkiestry zostaje Roman Matuszewski. W 1959 r. kapelmistrzem zostaje Eugeniusz Jasiński, syn Jana. Syn dorównuje ojcu talentem muzycznym. Naukę muzyczną pobierał u ojca i w Łodzi. Został uhonorowany wieloma nagrodami i medalami, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. (1982 r.)
Orkiestra gra ambitny repertuar. Muzycy spotykają się 3 razy w tygodniu. Władze ówczesnej orkiestry: opiekun-Jan Kosman, prezes-lekarz Zbigniew Sławek, sekretarz Tadeusz Płócienniczak, skarbnik-Lucyna Cieluba, bibliotekarz-Mieczysław Brzeg.
Sukcesy orkiestry: 1967 -II miejsce na wojewódzkich eliminacjach w Jarocinie. 1970 -I miejsce w III kategorii na Wielkopolskim Festiwalu Chórów i Orkiestr. 1971 -I miejsce podczas Koncertu Najlepszych Zespołów Strażackich Wielkopolski. 1971 -I miejsce na Wojewódzkim Konkursie Orkiestr Strażackich i V miejsce na Ogólnopolskim Festiwalu w Pułtusku. 1972 –I miejsce na III Wielkopolskich Dożynkach Młodzieżowych we Wrześni.
21 października 1975 r. kapelmistrzem orkiestry zostaje Henryk Burda, nieodbiegający talentem muzycznym od Eugeniusza i Jana Jasińskich. Henryk Burda, podobnie jak Jasińscy, ma duże plany i ambicje dotyczące działalności orkiestry. Odnosi liczne sukcesy, które zapisują się złotymi literami w historii orkiestry.
Sukcesy:
1976 -I miejsce na Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych w Turku. 1977 -II miejsce na Przeglądzie Orkiestr w Łodzi (zagórowska orkiestra jest jedną z 10 najlepszych orkiestr w Polsce).
1977 -IV miejsce na IV Ogólnopolskim Festiwalu Orkiestr Dętych OSP w Koszalinie. 1978 -II miejsce na Międzywojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych OSP Polski Centralnej. 1979 -nagroda Zarządu Głównego Polskiego Związku Chórów i Orkiestr na V Ogólnopolskim Festiwalu Orkiestr Dętych OSP w Koszalinie. Nagroda dla najmłodszego uczestnika festiwalu Marka Burdy, wówczas 10-letniego.(fotka)
Orkiestra zagórowska staje się sławna do tego stopnia, że w lokalnym programie telewizyjnym TELSKOP zostaje wyemitowany reportaż pt. UPARCI o dyrygencie Burdzie i jego pracy z członkami orkiestry.
Ale to nie koniec laurów:
1980 -II miejsce na Międzywojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych w Ciechocinku. 1980 -orkiestra zagórowska otrzymała od Zarządu Głównego Polskiego Związku Chórów i Orkiestr Odznakę Honorową Złotą z laurem.
Dziennikarze telewizyjni upodobali sobie upór i zdolności zagórowskich muzyków. W TELESKOPIE moża było obejrzeć kolejny reportaż o zagórowskiej orkiestrze pt. SKĄD W NICH TAKA SIŁA… Tytuły obu reportaży (wcześniejszy UPARCI) są bardzo wymowne.
1982- II miejsce na Międzywojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych OSP w Wągrowcu. W 1988 r. kapelmistrzem orkiestry zostaje Grzegorz Piotrowski. Działa aktywnie, lecz tylko rok.
W latach 1989-2006 kapelmistrzem był Andrzej Grzeszczak.
Osiągnięcia: 1990 – Puchar Prezesa Spółdzielni Inawalidów PRZYJAŹŃ na Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych OSP w Słupcy. Kapelmistrz otrzymał nagrodę indywidualną, natomiast orkiestra otrzymała instrument kornet.(fotka)
1992 – II miejsce podczas Wojewódzkiego Przeglądu Strażackiego Orkiestr Dętych OSP w Zagórowie. 1994 -II miejsce podczas Wojewódzkiego Przeglądu Orkiestr Dętych OSP w Uniejowie. 1995- II miejsce podczas Wojewódzkiego Przeglądu Wiejskich Orkiestr Dętych OSP w Świnicach Warckich. 1996-V i VI miejsce na Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych OSP w Strzałkowie. 2000 – orkiestra uczestniczy w warsztatach muzycznych, zorganizowanych przez kapelmistrza Grzeszczaka w Szkole Podstawowej nr 15 w Koninie. 2000 – uczestnictwo w Przeglądzie Orkiestr Dętych w Kleczewie (kapelmistrza zastąpił druh i muzyk Michał Ulatowski).
2000 r. – występ orkiestry z okazji 120. rocznicy istnienia parafii ewangelicko-augsburkiej.
W 2006 r. kapelmistrzem zostaje Wojciech Grzeszczak.
Osiągnięcia:
2007 -orkiestra odbyła wakacyjne warsztaty muzyczne w Zaniemyślu. Rolę instruktora pełni wtenczas Robert Żurański, zawodowy muzyk, późniejszy kapelmistrz zagórowskiej orkiestry. W tym samym roku orkiestra występuje podczas Jubileuszu 600-lecia Zagórowa oraz nagrywa 2 utwory z repertuaru zespołu PERFEKT. 2007 – udział w Festynie Parafialnym. W tym roku kapelmistrz Wojciech Grzeszczak otrzymał statuetkę KULTURA 2007 w kategorii Animator Kultury od Stowarzyszenia Kulturalnego Powiatu Słupeckiego.
2008 –uczestnictwo w Festiwalu Orkiestr Dętych w Kramsku.
2009-udział w II Impresjach Muzycznych Orkiestr Dętych w Pyzdrach, Festynie Parafialnym w Zagórowie oraz uczestnictwo w warsztatach muzycznych zorganizowanych w Poroninie. 2010- udział w III Impresjach Muzycznych Orkiestr Dętych w Pyzdrach i zimowych warsztatach muzycznych zorganizowanych w MGOK. 2011-występ podczas lokalnej edycji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
W 2011 r. kapelmistrzem został Robert Żurański.(fotka) W tym roku orkiestra zaprezentowała koncert z okazji Święta Niepodległości. Gościnnie wtenczas wystąpił, grając na trąbce, Marcin Skuratowicz, obecny kapelmistrz.
2012- Członkowie orkiestry uczestniczyli w warsztatach muzycznych zorganizowanych w Białym Dunajcu.
W 2012 r. kapelmistrzem został Maricn Skuratowicz.
2012 – muzycy z orkiestry wzięli udział w warsztatach muzycznych zorganizowanych w Zagórowie.
2013-udział w Przeglądzie Orkiestr Dętych w Kramsku.
2014- uczestnictwo orkiestry w VI Międzypowiatowym Konkursie Kolęd na Instrumenty Dęte, zorganizowanym przez Zespół Szkół Górniczo-Energetycznych w Koninie. 2014- występ z okazji POWITANIA LATA. 2015- występ podczas Jubileuszu 100-lecia OSP Szetlewek, na FESTYNIE RODZINNYM przy ZSP w Zagórowie i z okazji DNIA DZIECKA, jak również udział w warsztatach muzycznych, które odbyły się w MGOK.
W czerwcu br. orkiestra wzięła udział w 25. Amatorskim Przeglądzie Orkiestr Dętych „ O kleczewską wieżę” w Kleczewie. Zajęła III miejsce, a kapelmistrz Skuratowicz otrzymał tytuł NAJLEPSZEGO KAPELMISTRZA.
Wycieczka Orkiestry Reprezentacyjnej Miasta Zagórów do Czech. W dniach 25-27 września 2017r. członkowie Orkiestry Reprezentacyjnej Miasta Zagórów wybrali się na wycieczkę do Czech, przy okazji zwiedzając piękne okolice Kotlin Kłodzkiej i Jeleniogórskiej. W pierwszym dniu zawitali do Karpacza, a później do Szklarskiej Poręby. Następnie odwiedzili Pragę i odbyli spacer ulicami tego magicznego miasta. Praskie peregrynacje zwieńczyło spotkanie integracyjne w hotelu. W trzecim dniu wycieczki muzycy dotarli do Kutnej Hory, gdzie zobaczyli największą w Europie kaplicę czaszek. Na zakończenie wyjazdu nie mogło zabraknąć zakupów na granicy i spaceru po parku zdrojowym w Kudowie-Zdroju.
Dzień Pamięci o Zagórowskich Peowiakach
Listopad 5 października odbył się w lesie w Osinach Dzień Pamięci o Zagórowskich Peowiakach. Obchody zostały zorganizowane w miejscu kaźni członków Polskiej Organizacji Wojskowej. Z 20/21 listopada 1939 r. peowiacy- Stanisław Budaszewski ps. Słonimski, Jan Kmieciak ps. Wybisz, Feliks Molski ps. Polanecki, Franciszek Pluciński ps. Olcha, Antoni Płócienniczak ps. Topól, Karol Rychliński ps. Karolak- oraz więźniowie-Józef Krata, Marek Paradziński, Tadeusz Płócienniczak i Mikołaj Smorawiński-zostali bestialsko zamordowani przez niemieckiego okupanta. Podczas uroczystości oddano hołd i pamięć miejscowym bohaterom z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Listopad 2018 100-LECIE ODZYSKANIA PRZEZ POLSKĘ NIEPODLEGŁOŚCI Setną Rocznicę Odzyskania przez Polskę Niepodległości obchodzono w Zagórowie bardzo uroczyście. Miasto gościło członków rodzin zagórowskich peowiaków z Warszawy, Gniezna, Konina i Zagórowa. Przepięknie grała Orkiestra Reprezentacyjna Miasta Zagórów.
W 2018- Pierwszą Panią Kapelmistrz w historii Zagórowskiej Orkiestry została Izabella Graczyk. Grudzień 2018 – Warsztaty Orkiestry Reprezentacyjnej Miasta Zagórów. W dniach 15-16 grudnia odbyły się w Ośrodku Edukacji Przyrodniczej w Lądzie warsztaty dla członków Orkiestry Reprezentacyjnej Miasta Zagórów. Muzycy przez 2 dni ćwiczyli grę utworów z różnych repertuarów pod okiem kapelmistrzów Izabelli Graczyk, Marcina Skuratowicza oraz instruktora Roberta Żurańskiego. Warsztaty były szczególne, gdyż oficjalnie dziękowano za współpracę kapelmistrzowi Marcinowi Skuratowiczowi, który przez ostatnich 6 lat prowadził Orkiestrę. Od listopada obowiązki kapelmistrza pełni Izabella Graczyk.
W 2019 roku Kapelmistrzem Orkiestry po raz drugi zostaje Robert Żurański i prowadzi orkiestrę, aż po dziś.
W 2020 roku Orkiestra musiała zmierzyć się z pandemią, tradycyjne próby zastąpiły lekcje zdalne.
W maju 2022 zakupiono dla orkiestry instrumenty muzyczne za kwotę 25 000PLN. Dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z funduszu promocji kultury. Już w czerwcu dotarły do nas nowe instrumenty dla naszej Orkiestry, które MGOK otrzymał od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Infrastruktura domów kultury” dofinansowanie na realizację projektu dotyczącego zakupu instrumentów dla Orkiestry Reprezentacyjnej Miasta Zagórów na łączną kwotę 20.000 PLN!
W październiku 2022 Nawiedzenie parafii przez Matkę Boską w cudownym obrazie z Jasnej Góry. 13 października Parafię w Zagórowie nawiedził obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. W to uroczyste wydarzenie włączyła się Orkiestra Reprezentacyjna Miasta Zagórów, która zagrała podczas procesji wprowadzającej obraz do kościoła,
W 2023 roku Orkiestra Reprezentacyjna Miasta Zagórów świętuje 123-lecie istnienia.
22 stycznia 2023 r. na Mszy Św. o godz. 11.15 oprawę muzyczną i krótki Koncert Kolęd zaprezentowała młodzież z ORMZ pod kierunkiem Roberta Żurańskiego.
Luty 2023 – Udział MGOK Zagórów w uroczystości z okazji 160. rocznicy powstania styczniowego.
Zapraszamy po więcej: https://www.facebook.com/orkiestrazagorow
Niniejszy artykuł stanowi treść słowną prezentacji podsumowującej historię Orkiestry Reprezentacyjnej Miasta Zagórowa. Tekst opracowali: Natalia Graczyk i Łukasz Parus. Więcej zdjęć i grafik archiwalnych znajdziecie Państwo na facebookowym profilu Orkiestry oraz w grupie Zagórów-Fani Historii, gdzie na bieżąco były publikowane.
Serdecznie dziękujemy osobom, bez których nie udałoby się przygotować prezentacji.
Słowa podziękowania kierujemy do Dyrektora Szkoły Podstawowej w Zagórowie Pana Andrzeja Bernata i Dyrygent Chóru CANTABILE Pani Aleksandry Koronkowskiej.
Stare fotografie, ukazujące losy zagórowskiej orkiestry, pochodzą z archiwum Pana Andrzeja Bernata.
Tekst, stanowiący rys historyczny orkiestry, powstał na podstawie pracy magisterskiej Pani Aleksandry Koronkowskiej pt. Monografia Orkiestry Dętej OSP w Zagórowie i publikacji śp. Bogdana Grzonkowskiego pt. „Sto lat zagórowskiej straży pożarnej 1899-1999.
Pomocne w tworzeniu prezentacji okazały się również kroniki MGOK.
ZAGÓRÓW-MIEJSCE Z HISTORIĄ 